Suç vicdanımızın sesi midir? Evet, muhtemelen öyle diyebilirsiniz. Vicdan doğuştan bir insanın doğasında yoktur, yetiştirilir. Ve bir insanda vicdan ne kadar yükselir ve güçlenirse, aslında suçlu olmadığı, ancak karşı çıkabileceği şey için bile suçluluğunu o kadar keskin hisseder.
Vicdan, toplumdaki insan varlığının temelidir. Fakat birçok insanın suçluluk duygusuna verdiği olumsuz çağrışımı ne açıklar? Görünüşe göre, geleneksel bilgelikte, iki kavram karıştırılır: vicdanın sesi olarak suçluluk ve nevrotik suçluluk, hayali, kurtuluşu imkansızdır, ancak yine de bir kişiye işkence eder ve onu normların ötesine geçen eylemler yapmaya zorlar. İnsan ruhunun birçok alanı gibi: aşk, vatanseverlik, yaratıcılık, - vicdan ve buna bağlı olarak suçluluk duygusu hem uyumlu, tam teşekküllü hem de sapkın, patolojik bir biçimde var olabilir. Ve ikinci durumda, suçluluk, bir kural olarak, bir kişinin kendi ahlaki standartlarını ihlal etmesinden değil, dışarıdan dayatılmasından kaynaklanır - yanlış yetiştirme, tarihsel olarak oluşturulmuş kamuoyu, hatalı ideoloji.
Hemen hemen tüm dinler tarafından vaaz edilen herhangi bir kişinin "günahkarlığı", suçluluk duygusunun nevrotik biçimine atfedilmelidir. Gelişmiş ritüellere ve ahlaki kendini geliştirmeye rağmen, birçok dindar insan için, çeşitli nedenlerle, kişisel kurtuluş arzusu hipertrofik hale gelir - ve çok uzun oruçlar, zincirler, kendini kırbaçlama ve hatta kendini yakma günahları telafi etmek için kullanılır. Fiziksel cezaya maruz kalan bir çocuğun edindiği suçluluk duygusu (“beni döverlerse, o zaman kötüyüm”) daha sonra saldırganlıkta, antisosyal davranışta ifadesini bulabilir. Pek çok toplumda cinsel şiddet mağdurları, sempati uyandırmak yerine, genellikle olanlarla ilgili suçlamalara maruz kalır (“bu benim hatam”) ve sosyal bir boykot, “utanç” kurbanı intihara sürükleyebilir.
Suçluluk duygularının doğası gereği nevrotik olduğu tüm durumlar bir psikoterapistin çalışmasını gerektirir. İşlenen eylemler için suçluluk, bir kişide sorumluluğu teşvik ediyorsa, onu gelecekte bu tür eylemlerde bulunmamaya teşvik ediyorsa, o zaman sağlıklı, olgun, gerçek ahlaka sahip ve toplumun iyiliği için etkin bir şekilde işlev görebilen bir insandan bahsedebiliriz.
